Miras Hukuku – boyarhukuk.com

Mirasçılar Arasında Anlaşmazlık Halinde Dava Süreçleri

Miras hukuku, miras bırakanın (murisin) vefatından sonra malvarlığının yasal ve atanmış mirasçılar arasında paylaşımını düzenleyen hukuk dalıdır. Ancak mirasçılar arasında yaşanan anlaşmazlıklar, mirasın paylaşımı sürecini hukuki uyuşmazlıklara dönüştürebilir. Bu tür uyuşmazlıkların çözümü için dava açma hakkı bulunmakta olup, süreç genellikle hukuki ve teknik detaylar içermektedir. Mirasçılar arasındaki anlaşmazlıkların çözüm yolları, dava türleri ve hukuki süreçleri kısaca ele alacak olursak;

1. Mirasçılar Arasında En Sık Görülen Anlaşmazlıklar

Mirasçılar arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar genellikle şu konular etrafında şekillenir:

Miras Paylaşımı: Mirasçılar, mirasın nasıl paylaşılacağı konusunda uzlaşamazsa, mahkemeye başvurabilir.

Saklı Pay İhlali: Saklı pay sahibi mirasçılara düşen zorunlu miras hakkı ihlal edilirse, tenkis davası açılabilir.

Vasiyetnamenin Geçerliliği: Mirasçılardan biri vasiyetnamenin usulsüz veya geçersiz olduğunu iddia edebilir.

Mirasın Reddi ve Borçlar: Mirasın borçlu olup olmadığı veya reddedilip edilemeyeceği konularında anlaşmazlık yaşanabilir.

Tapu ve Taşınmaz Sorunları: Miras kalan taşınmazlar üzerindeki haklar konusunda mirasçılar arasında ihtilaf çıkabilir.

2. Miras Hukukunda Anlaşmazlık Halinde Açılabilecek Davalar

Mirasçılar arasında anlaşmazlık olması halinde başvurulabilecek hukuki yollar şunlardır:

2.1. Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası

Mirasçılar, miras kalan taşınmazı (ev, arsa vb.) paylaşamaz veya satamazsa, ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Mahkeme, taşınmazın aynen bölüşülmesine veya satılarak bedelin mirasçılara pay edilmesine karar verebilir.

Süreç:

1-Mirasçılardan biri sulh hukuk mahkemesine başvurur. 2-Mahkeme, taşınmazın bölünüp bölünemeyeceğini inceler. 3-Bölünme mümkünse paylaşım yapılır, mümkün değilse satışa karar verilir. 4-Satıştan elde edilen gelir, mirasçılar arasında paylaştırılır.

2.2. Tenkis Davası

Miras bırakan, vasiyetname veya miras sözleşmesi ile saklı pay sahibi mirasçıların haklarını ihlal etmişse, bu mirasçılar tenkis davası açarak saklı paylarını talep edebilir.

Süreç:

1-Saklı payı ihlal edilen mirasçı asliye hukuk mahkemesine başvurur. 2-Mahkeme, saklı payın ihlal edilip edilmediğini tespit eder. 3-Eğer ihlal varsa, fazla pay almış mirasçılardan veya vasiyetname ile pay almış kişilerden mirasın geri alınmasına karar verilir.

Dava Açma Süresi: Tenkis davası, mirasın açılmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.

2.3. Vasiyetnamenin İptali Davası

Bir mirasçı, vasiyetnamenin usulsüz düzenlendiğini, murisin yanılgı içinde olduğunu veya baskı altında bırakıldığını iddia ediyorsa, vasiyetnamenin iptali davası açabilir.

Süreç: 1-Davacı, vasiyetnamenin iptali için asliye hukuk mahkemesine başvurur. 2-Mahkeme, vasiyetnamenin hukuka uygun olup olmadığını inceler. 3-Usulsüzlük tespit edilirse vasiyetname geçersiz sayılı

Dava Açma Süresi: Mirasçılar, vasiyetnamenin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl, mirasın açılmasından itibaren ise 10 yıl içinde dava açabilir.

2.4. Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Davası

Miras bırakan, bazı mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla malvarlığını diğer mirasçılara veya üçüncü kişilere devretmişse, diğer mirasçılar muris muvazaası davası açarak hakkını arayabilir.

Süreç: 1-Davacı, murisin yaptığı satış veya devir işlemlerinin muvazaalı olduğunu ispat etmek zorundadır. 2-Mahkeme, miras bırakanın gerçek iradesini araştırır. 3-Eğer mirastan mal kaçırıldığına karar verilirse, tapu iptali ve tescil kararı verilebilir.

Zamanaşımı: açılması önerilir. Bu davada herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır, ancak mümkün olan en kısa sürede

3. Miras Davalarında Genel Hukuki Süreç Mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklarda dava açma süreci şu aşamalardan oluşur: 1-Hukuki Danışmanlık ve Arabuluculuk: Öncelikle, mirasçılar avukat aracılığıyla çözüm bulmaya çalışabilir. 2-Dava Açma: Anlaşma sağlanamazsa yetkili mahkemeye dava dilekçesi verilir. 3-Delil ve Tanık İncelemesi: Mahkeme, tapu kayıtları, tanık ifadeleri ve diğer delilleri inceler. 4-Karar ve Temyiz: Mahkeme kararına itiraz edilirse istinaf veya temyiz sürecine gidilebilir.

3. Miras Davalarında Genel Hukuki Süreç

Mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklarda dava açma süreci şu aşamalardan oluşur: 1-Hukuki Danışmanlık ve Arabuluculuk: Öncelikle, mirasçılar avukat aracılığıyla çözüm bulmaya çalışabilir. 2-Dava Açma: Anlaşma sağlanamazsa yetkili mahkemeye dava dilekçesi verilir. 3-Delil ve Tanık İncelemesi: Mahkeme, tapu kayıtları, tanık ifadeleri ve diğer delilleri inceler. 4-Karar ve Temyiz: Mahkeme kararına itiraz edilirse istinaf veya temyiz sürecine gidilebilir.

Mirasçılar arasında anlaşmazlıkların hukuki yollarla çözüme kavuşturulması mümkündür. Ancak, uzun süren dava süreçlerinden kaçınmak için mirasçılar arasında uzlaşma sağlanması en sağlıklı yöntemdir. Uzlaşma sağlanamazsa, miras paylaşımı konusunda sulh hukuk mahkemelerinde ortaklığın giderilmesi, asliye hukuk mahkemelerinde tenkis, vasiyetnamenin iptali veya muris muvazaası davası açılabilir.

Miras Kalan Mal Varlığının İntikal Süreci

Bir kişinin vefat etmesiyle birlikte, sahip olduğu mal varlığı mirasçılara geçer. Bu geçiş süreci, hukuki ve idari işlemleri kapsayan bir mirasın intikali sürecidir. İntikal, mirasçılar tarafından resmi işlemler tamamlanmadan hukuken tam anlamıyla gerçekleşmez. Taşınmazlar, banka hesapları, araçlar ve diğer varlıklar için çeşitli prosedürler izlenir.

1.1. Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Alınması Mirasçılar, öncelikle mirasçılık belgesi almalıdır. Bu belge, mirasçıların kimler olduğunu ve miras paylarını gösterir.

Nereden Alınır? 1-Sulh hukuk mahkemesi 2-Noter (E-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir)

Gerekli Belgeler: 1-Miras bırakanın ölüm belgesi 2-Mirasçıların kimlik bilgileri 3-Mirasçılık belgesi alındıktan sonra miras kalan malvarlığına ilişkin resmi işlemler başlatılabilir.

2.1. Taşınmaz Malların (Ev, Arsa vb.) İntikali Miras kalan bir taşınmazın intikali için tapu müdürlüğüne başvurulması gerekir. Gerekli Belgeler: 1-Mirasçılık belgesi 2-Tapu belgesi 3-Veraset ve İntikal Vergisi ödemesi 4-Kimlik belgesi İşlem Süreci: 1-Mirasçılar, tapu müdürlüğüne başvurur. 2-Miras kalan taşınmaz, mirasçılar adına tapuya tescil edilir. 3-Eğer mirasçılar taşınmazı bölüşemezse, ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davası açılabilir. 2.2. Banka Hesaplarının ve Maddi Varlıkların İntikali Miras bırakanın banka hesaplarında bulunan paraların mirasçılara geçmesi için banka ile iletişime geçilmesi gerekir.

Gerekli Belgeler:

1-Mirasçılık belgesi

2-Bankanın talep edebileceği ek belgeler

İşlem Süreci:

1-Mirasçılar bankaya başvurur.

2-Banka, mirasçılık durumunu kontrol eder.

3-Hesaplar mirasçılara payları oranında devredilir.

4-Eğer muris, banka hesabı üzerinde özel bir vasiyetname bırakmışsa veya banka kasasında kıymetli

evraklar varsa, bu durum ayrıca değerlendirilir.

2.3. Araçların İntikali

Miras kalan motorlu taşıtların mirasçılar adına tescil edilmesi gerekir.

Gerekli Belgeler:

1-Mirasçılık belgesi

2-Aracın ruhsatı

3-Vergi borcu yoktur yazısı

İşlem Süreci:

1-Noterden satış veya tescil işlemi yapılır.

2-Mirasçılar aracı ortak olarak kullanabilir veya birine devredebilir.

2.4. Şirket Hisseleri ve Ticari Mirasın İntikali

Miras bırakanın bir şirkette hissesi varsa, bu hisseler mirasçılara geçer. Ancak bazı şirket sözleşmeleri hisse devrini sınırlayabilir.

Gerekli Belgeler:

1-Mirasçılık belgesi

2-Şirket ana sözleşmesi

3-Veraset ve intikal vergisi ödendiğine dair belge

İşlem Süreci:

1-Şirketin sözleşmesi incelenir.

2-Hisseler mirasçılara devredilir veya satışı yapılır.

3. Mirasın Vergilendirilmesi

Mirasçılar, miras kalan mal varlığı için Veraset ve İntikal Vergisi ödemek zorundadır.

3.1. Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplama

Vergi oranı mirasçının derecesine ve mirasın değerine göre değişir.

Mirasçılar, mirasın intikalinden önce veraset vergisini ödemelidir.

Vergi Ödeme Süreci:

Vergi dairesine beyanname verilir.

Mirasçılar, belirlenen vergi miktarını taksitler halinde ödeyebilir.

Muafiyet Durumu:

Eş ve çocuklar için belirli bir tutara kadar muafiyet uygulanır.

Miras kalan evde oturan eş için istisnai vergilendirme uygulanabilir.

4. Mirasın Reddi ve Borçlu Miras Durumu

Eğer miras borçluysa, mirasçılar mirası kabul etmek zorunda değildir.

4.1. Mirasın Reddi (Redd-i Miras)

Mirasçılar, mirasın borçları fazla ise mirası reddedebilir.

Reddi Miras Süresi: 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvurulmalıdır.

Mirasın Reddi Durumunda: Mirasçılar borçlardan sorumlu olmaz.

4.2. Sınırlı Sorumluluk İlkesi

Mirasçılar mirası kabul ederse, yalnızca kalan mal varlığı kadar borçtan sorumlu olurlar.

Sonuç

Miras kalan mal varlığının intikal süreci, mirasçılık belgesinin alınması ile başlar ve

taşınmazların, banka hesaplarının, araçların ve diğer varlıkların mirasçılar adına tescili ile devam eder.

Mirasçılar, süreç boyunca vergi ödemeleri, hukuki işlemler ve tapu devirleri gibi çeşitli prosedürleri

yerine getirmelidir. Eğer miras borçluysa, mirasçılar reddi miras hakkını kullanabilir. Mirasçılar arasında

anlaşmazlık çıkması durumunda, miras paylaşımı veya ortaklığın giderilmesi davaları açılabilir.

Mirasın intikal süreci hakkında detaylı hukuki bilgi almak için iletişime geçiniz.

Vasiyetname Nasıl Hazırlanır?

Vasiyetname, bir kişinin vefatından sonra mal varlığının nasıl dağıtılacağını belirleyen hukuki bir belgedir. Miras bırakan kişi, vasiyetname ile mirasını dilediği gibi paylaştırabilir, belirli kişilere mal bırakabilir veya özel şartlar koyabilir. Ancak vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için Türk Medeni Kanunu’na uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

1. Vasiyetname Türleri

Türk hukukunda geçerli olan üç farklı vasiyetname türü bulunmaktadır:

1.1. Resmi Vasiyetname

Resmi vasiyetname, noter, sulh hukuk hakimi veya yetkili resmi memur huzurunda iki tanığın katılımıyla düzenlenen vasiyetnamedir.

Avantajları:

1-Hukuki güvence sağlar.

2-Usulüne uygun düzenlendiği için iptal edilme riski düşüktür.

3-Noterde saklandığı için kaybolma riski yoktur.

Nasıl Hazırlanır?

1-Miras bırakan, noter veya sulh hukuk hakimine başvurur.

2-Vasiyetin içeriği yazıya dökülerek miras bırakan tarafından okunur ve imzalanır.

3-İki tanık huzurunda imzalanarak resmiyet kazanır.

4-Noterde veya mahkemede saklanır.

Kimler Tanık Olamaz?

1-Vasiyet alacaklıları

2-Mirasçılar

3-15 yaşından küçükler

4-Okuma yazma bilmeyenler

1.2. El Yazılı Vasiyetname

Miras bırakan tarafından tamamen kendi el yazısıyla yazılıp imzalanan ve tarih atılmış olan

vasiyetnamedir.

Avantajları:

Kişi, noter veya resmi bir kurum olmadan vasiyetname hazırlayabilir. Maliyetsizdir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Vasiyetnamenin tamamı el yazısı ile yazılmalıdır.

Tarih açıkça yazılmalıdır (Gün/Ay/Yıl).

İmzalanması zorunludur.

Örnek:”Ben, Ahmet Yılmaz, 01.02.2025 tarihinde bu vasiyetnameyi kendi isteğimle yazıyorum. Ölümümden sonra taşınmazlarımı eşim Ayşe Yılmaz’a, bankadaki hesabımı oğlum Mehmet Yılmaz’a bırakıyorum. 01.02.2025, Ahmet Yılmaz (İmza)”

3. Sözlü Vasiyetname

Sözlü vasiyetname, olağanüstü durumlarda (savaş, ölüm riski, afet gibi) iki tanık huzurunda yapılan ve daha sonra yazıya dökülen bir vasiyet türüdür.

Geçerlilik Şartları:

1.Kişinin yazılı vasiyetname yapamayacak durumda olması gerekir.

2.İki tanık huzurunda beyan edilmelidir.

3.Tanıklar, en kısa sürede bu vasiyeti yazılı hale getirip mahkemeye sunmalıdır.U

utulmamalıdır ki ;

1- Normal şartlar altında sözlü vasiyetname geçerli değildir.

2- Tehlike ortadan kalktıktan sonra miras bırakan 30 gün içinde yazılı bir vasiyetname hazırlamazsa, sözlü vasiyetname geçerliliğini yitirir.

2. Vasiyetname Hazırlama Süreci

2.1. Vasiyetname İçeriği Nasıl Olmalıdır?

Vasiyetnamenin içeriği, miras bırakanın iradesini net bir şekilde yansıtmalı ve aşağıdaki unsurları içermelidir:

Temel Bilgiler:

1 – Miras bırakanın adı, soyadı, kimlik bilgileri

2- Açık bir şekilde “Bu benim vasiyetimdir” ifadesi

3-Vasiyetnamenin yazıldığı tarih

Mirasın Dağılımı:

1 – Kime neyin bırakıldığı açıkça belirtilmelidir.

2 – Eğer bir kişi mirastan çıkarılacaksa, bunun gerekçesi belirtilmelidir.

İmza ve Tanıklar:

1-El yazılı vasiyetname için miras bırakanın kendi imzası olmalıdır.

2-Resmi vasiyetname için iki tanık ve noter onayı gerekir.

3.Vasiyetnamenin Geçerliliği ve İptali

Bir vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için hukuki şartlara uygun olması gerekir. Aşağıdaki durumlarda vasiyetname geçersiz sayılabilir:

Geçersizlik Nedenleri:

1 – Miras bırakanın vasiyetnameyi zorlama, baskı veya aldatma ile yapmış olması

2- Vasiyetin şekil şartlarına uymaması (tarih veya imza eksikliği gibi)

3- Vasiyetname düzenlenirken miras bırakanın akli dengesinin yerinde olmaması (Ruh sağlığı raporu ile kanıtlanabilir)

Vasiyetnamenin İptali İçin Kimler Dava Açabilir?

1- Saklı pay sahibi mirasçılar (eş, çocuklar gibi)

2- Vasiyetnamenin hukuka aykırı düzenlendiğini düşünen kişiler

3-Vasiyetnamenin iptali için dava vasiyetnamenin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde, en geç 10 yıliçinde açılmalıdır.

4. Vasiyetnameyi Saklama ve Değiştirme

Vasiyetname Nerede Saklanmalıdır?

1-Noterde veya mahkemede saklanabilir.

2-Güvenilir bir aile üyesine teslim edilebilir.

3-El yazılı vasiyetnameler kaybolabileceği için birden fazla kopya hazırlanabilir.

Vasiyetnameyi Değiştirme ve Geri Alma

Miras bırakan, vasiyetnamesini her zaman değiştirebilir veya iptal edebilir.Yeni bir vasiyetname hazırlandığında, eski vasiyetnamenin iptal edildiği açıkça belirtilmelidir.

Vasiyetname, mirasın mirasçılara veya üçüncü kişilere belirli bir irade doğrultusunda bırakılmasınısağlayan önemli bir belgedir. Resmi, el yazılı veya sözlü olarak düzenlenebilir. Ancak hukuki geçerliliğiiçin belirli şartlara uygun olması gerekir. Miras bırakan, vasiyetini açık, anlaşılır ve eksiksiz bir şekildehazırlamalı, noter huzurunda onaylatması durumunda ise hukuki güvenceyi artırmalıdır.

Vasiyetname hazırlanması hakkında hukuki bilgi almak için iletişime geçiniz.